Το Άγιον Όρος

Ο φιλαναγνώστης ευρήσει εν δυνατή λεπτομέρεια παν το προς μελέτην ευρυτέραν της Ιεράς ταύτης γης του Αγιωνύμου Όρους.
Επειδή άχρι τούδε ουδέν, ως γιγνώσκομεν, συνετάχθη δοκίμιον εν τη καθ' ημάς Ελληνίδι φωνή λεπτομερές ως οιον τε περί του Αγίου Όρους, μιας των Ακροπόλεων αληθώς της ελληνικής Ορθοδοξίας, ημείς οι ελάχιστοι, φόρον σεβασμού και αφοσιώσεως αποτίοντες τω ιερώ ημών τούτω Τόπω και υπό πολλών του καλού και της ευσεβείας φίλων κατά καιρούς παρατρυνόμενοι, προέβημεν εις την σύνταξιν της παρούσης πραγματείας, έστω και ατελούς.
Προς τούτο έσχομεν υπ' όψει τους περί Άθω συγγράψαντας παλαιούς τε και νεωτέρους, τα εν τοις αρχείοις των ιερών Μονών αποκείμενα έγγραφα και χρυσόβουλλα, εφ' όσον ημίν επετράπη, και ό,τι άλλο σχετικόν διευκρινίζον τα κατά το Άγιον Όρος, αποκαλύπτον την μεγάλην αυτού θρησκευτικήν και εθνικήν σημασίαν, αφηγούμενον λεπτομερώς τα κατά της αυτονομίας αυτού και της ελληνικής υποστάσεως χαλκευόμενα και τους κινδύνους, ους διατρέχει κατά τους τελευταίους τούτους χρόνους.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εικών του Πρωτάτου «το Άξιον εστιν» μετά των πολιούχων των 20 ιερών Μονών του Αγιωνύμου Όρους

Πρόλογος

Ονοματολογία. Ορισμός και διαστάσεις του Όρους Άθω παρά τοις Αρχαίοις. Αρχέγονοι κάτοικοι αυτού. Πολίσματα επί του Άθω. Πολιτειακόν και θρησκευτικόν σύστημα. Επήρειαι και μεταβολαί εν Άθω επί των Μακεδονικών χρόνων. Ειδωλολατρεία, εκχριστιανισμός Άθω. Ιστορικαί υπομνήσεις επί των Βυζαντινών, από Κωνσταντίνου του Μεγάλου άχρι των χρόνων Αλεξίου του Α' του Κομνηνού. Πρώτοι εν Άθω Ησυχασταί. Διάφορα Μοναστήρια και Μονύδρια. Ίδρυσις της Λαύρας υπό του οσίου Αθανασίου. Ίβηρες και Αμαλφητανοί κατά τον Ι' και ΙΑ' αιώνα. Άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Λατίνων

Το άγιον Όρος υπό την Λατινοκρατίαν. Εκβιασμοί των Λατίνων εν αγίω Όρει. Προστασία του Πάπα Ιννοκεντίου Γ' επί των Αγιορειτών. Ανόρθωσις του Βυζαντιακού Κράτους. Χρυσόβουλλα και Πράξεις. Επιδρομείς Καταλανοί. Σερβική δυναστεία. Έριδες Θεολογικαί. Κατάλυσις Βυζαντιακού Κράτους υπό των Οθωμανών. Γεγονότα και ιστορικά υπομνήματα εν αγίω Όρει επί της οθωμανικής δυναστείας άχρι των ημερών ημών. Πρόοδος και επέκτασις των Ρώσσων εν αγίω Όρει.

Πνευματική και πολιτική διοίκησις του Άθω εν τοις Βυζαντιακοίς και τοις καθ' ημάς χρόνους. Ανάλυσις των Τυπικών του αγίου Όρους. Διοικητικόν σύστημα των ιερών Μονών, Σκητών, Κελλίων και Ησυχαστηρίων. Καθεστώτα του αγίου Όρους. Ενεστώσα κατάστασις αυτού.

Αρχιτεκτονική. Χριστιανική αγιογραφία εν αγίω Όρει. Μουσική. Παιδεία. Βιβλιοθήκαι. Χρονολογική καθ' εκατονταετηρίδας ταξινόμησις των επισημοτέρων περγαμηνών, των κειμηλίων, των εικόνων και των οικοδομών.

Τίμιον ξύλον του Ζωηφόρου Σταυρού. Εύρεσις και ύψωσις αυτού. Διαίρεσις, μικροσκόπησις και υπολογισμός κατ' όγκον του Τιμίου Ξύλου. Ολική ποσότης αυτού ανά την υφήλιον

Περιγραφή κατά μέρος των είκοσιν ιερών Μονών του αγίου Όρους, των σκητών και των σπουδαιοτέρων εξαρτημάτων αυτών υπό έποψιν αρχαιολογική και ιστορικήν από της ιδρύσεως αυτών μέχρι των καθ' ημάς χρόνων. Κειμήλια. Άγια λείψανα.

Μεγίστη Λαύρα
Βατοπέδιον
Ιβήρων
Χιλιανδάριον
Διονυσίου
Κουτλουμούσιον
Παντοκράτωρ
Ξηροποτάμου
Ζωγράφου
Δοχειαρίου
Καρακάλλου
Φιλοθέου
Σίμωνος Πέτρα
Άγιος Παύλος
Σταυρονικήτα
Ξενοφώντος
Γρηγορίου
Εσφιγμένου
Ρωσσικού
Κωνσταμονίτου
Καρυαί - Πρωτάτον

Καταστατική των εν αγίω Όρει ευαγών Μονών, Σκητών, Κελλίων, Καλυβών, Καθισμάτων Ησυχαστηρίων, και πάντων των εν αυτοίς μοναζόντων κατά φυλάς. Απογραφικός πίναξ. Χρωμολιθογραφικός χάρτης του αγίου Όρους και της Χαλκιδικής