Λόγοι Ασκητικοί

Κάθε βιβλίο, ως αντικείμενο, είναι στατικό· ο αναγνώστης το θέτει σε κίνησι, μια κίνησι κατ' αρχήν σωματική κι έπειτα νοητική, που μεταβάλλει το γράμμα σε πνεύμα.

Το έργο του αββά Ισαάκ αναφαίνεται από το βάθος του χρόνου, για να μείνη εντός μας, σαν παρουσία παντοτινά πιστή που μας μεταφέρει στο επέκεινα· όπως μια εικόνα, μας θεωρεί από εκείνο το επέκεινα· επομένως, εφ' όσον του το επιτρέπωμε, το βιβλίο μας μελετά, δρα εντός μας, μας χειρουργεί.

Η ανάγνωσι του έργου του αββά Ισαάκ απαιτεί μία αναδρομή στον χρόνο: ομιλεί άλλο ιδίωμα, το οποίο οφείλομε να κατανοήσωμε ως έχει, με το πνεύμα του, με τις δικές του λέξεις. Η δυσκολία είναι τριπλή: η γλώσσα είναι η Κοινή· η σύνταξι, σημιτική· και όσον αφορά το λεξιλόγιο, αν και οι περισσότερες λέξεις του κειμένου είναι γνωστές, ο σημερινός αναγνώστης δυσκολεύεται ωστόσο να συλλάβη το νόημα. Επιβάλλεται μεταφραστική εργασία για την αποκατάστασι του αρχικού νοήματος, ακολουθώντας το πνεύμα του πονήσαντος και την πνευματική του προοπτική.

Οφείλομε να μην εγκλωβίσωμε το κείμενο σε προδιατεταγμένα σχήματα ή κατηγορίες, να μην το μεταβάλωμε σε σύστημα· οφείλομε να μην το τεμαχίζωμε για να διαλέξωμε το κομμάτι της αρεσκείας μας· οφείλομε να το προσεγγίσωμε σφαιρικά, ως ένα αδιάσπαστο σύνολο: "Μηδείς λάβη και εξοίση λόγον γυμνόν εκ των λόγων ημών και αφήση το υπόλοιπον, και κρατήση αυτόν εν ταις χερσίν αυτού ανοήτως...". [...] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

• Πρόλογος Ιεράς Μονής Ιβήρων
• Σημείωμα του κριτικού εκδότη
• Συντομογραφίες βοηθημάτων
• Συντομογραφίες των πηγών του κειμένου
• ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
• Βίος του αββά Ισαάκ
• Πηγές του έργου
• Θεολογία των πηγών
• Το συριακό πρωτότυπο και οι αρχαίες μεταφράσεις
• Η γλώσσα της ελληνικής μεταφράσεως
• Περί πνευματικής ορολογίας
• ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
• Ιστορία του ελληνικού κειμένου
• Η άμεση παράδοσι
• Η πλήρης συλλογή
• Κατάλογος των χειρογράφων
• Σχέσεις των χειρογράφων
• Εξωτερικά τεκμήρια
• Εσωτερικά τεκμήρια
• Η οικογένεια α
• Ο κώδικας Ρ/Ρρ
• Η οικογένεια β
• Η κορυφή της πλήρους συλλογής
• Η επιλεκτική συλλογή
• Κατάλογος των χειρογράφων
• Σχέσεις των χειρογράφων
• Εξωτερικά τεκμήρια
• Εσωτερικά τεκμήρια
• Η έμμεση παράδοσι
• Οι εκδόσεις
• Εκδοτικές αρχές
• Πίνακας των διακριτικών συμβόλων (Σίγλα)
• ΚΡΙΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
• Ο φόβος του Θεού
• Η ευχαριστία του λαμβάνοντος
• Όταν μη εισέλθωσιν έξωθεν
• Η ψυχή η τον Θεό αγαπώσα
• Πολλήν ο Θεός δέδωκε
• Το εν τινι συμπτώματι
• Μακάριος άνθρωπος
• Έστιν αμαρτία
• Την ανδρείαν
• Δει τον μοναχόν
• Ο συνελθών τω νοΐ αυτού
• Λέγω σοι πράγμα
• Τρεις είσι τάξεις
• Γίνεται ελπίς
• Εκ της εργασίας της βιαίας
• Άνθρωπος πολυμέριμνος
• Μη νομίσης, ω άνθρωπε
• Εν μια των ημερών απήλθον
• Δόξα τω εκχέαντι
• Έως αν αληθώς
• Πάν πράγμα υψηλότερον
• Πάσης φύσεως
• Η κυριακή μυστήριον έστι
• Ει κατά μονάς υπάρχεις
• Η αγάπη, θέρμη εστί
• Η άσκησις, μήτηρ του αγιασμού
• Ποίω δεσμώ συνέχεται η καρδία
• Έχει έθος πάλιν ο διάβολος
• Εν πολλώ καιρώ πειραζόμενος
• Σημείον εστί της ακηδίας
• Προσφιλή έσεσθαι τα δυσχερή
• Η αρετή η σωματική
• Διότι γνωρίζω σε αγαπώντα
• Ουχί ως νομίζεις συ
• Η πίστις εστίν η θύρα
• Έστι γνώσις προηγουμένη
• Ουκ εστίν έννοια αγαθή
• Μη νομίσης ότι παρρησιασθήσεται
• Πρώτη έννοια
• Ίδωμεν, ω αγαπητοί
• Άνθρωπος ζηλωτής
• Η ψυχή εν ταις τρίβοις
• Η γνώσις αναστρεφομένη
• Το βεβαιωθήναι τινά
• Ουκ εστί δυνατόν τοις έχουσι
• Το προκρίνειν το αγαθόν
• Όσον καταφρονήσει
• Γέρων τις έγραψεν
• Ο λόγος του Κυρίου αληθινός
• Εν παντί καιρώ
• Εκ της αγάπης, ης έδειξαν
• Άνθρωπος, όσον εστίν
• Ευλογημένη η τιμή του Κυρίου
• Μη ψηφίσης αργίαν την έκτασιν
• Αδελφέ, επειδή ηναγκάσθην
• (Νους) - αίσθησις πνευματική
• Αλήθεια έστιν αίσθησις
• Άκουσον, αγαπητέ
• Πρόσεχε σεαυτώ, ω αγαπητέ
• Εν πάση γαρ τη φύσει
• Διάνοια μεν συνηγμένη
• Τελειότης παντός δρόμου
• Ω άνθρωπε ελάχιστε
• Ισχυρός έστιν αληθώς
• Όσον εστί τις εν τη ακτημοσύνη
• Όταν θέλησης στήναι
• Καλώς ότι εκ του ευαγγελίου
• Θέλω ανοίξαι το στόμα μου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Κείμενα φερόμενα ως του αββά Ισαάκ

1. Ο κωλύων το στόμα αυτού

2. Όταν αγαπήσωμεν φυγείν

3. Τις των αδελφών έγραψε

4. Αυτή εστίν η τάξις

5. Η επιστολή σου, ω άγιε

Επίγραμμα περί σιωπής και ησυχίας

ΠΙΝΑΚΕΣ

Των incipit (με αντιστοιχία Λόγων και Επιστολών)

Κυρίων ονομάτων