Εισαγωγή εις το Θεωρητικόν και Πρακτικόν της Εκκλησιαστικής Μουσικής

Έτσι ο βυζαντινός και μεταβυζαντινός πολιτισμός δεν δημιουργεί τα έργα του μόνο για τον άνθρωπο, ούτε ο βυζαντινός δημιουργός φτιάχνει "τέχνη για την τέχνη", αλλά εκφραζόμενος ενώπιον του Θεού έχει βρει την πραγματική του αξία ως εικόνα του Θεού και η δια της τέχνης συνεχής του υμνολογία προς τον Θεό πηγάζει ως κάτι το φυσιολογικό. Ο βυζαντινός πολιτισμός κατά συνέπεια έχει να μας αναδείξει μία κληρονομιά ανεκτίμητης αξίας, φθάνοντας ένα πολύ υψηλό αισθητικό επίπεδο και συγχρόνως θεολογώντας μέσα από το πρίσμα πάντοτε της ορθόδοξης θεολογίας.

Αυτής λοιπόν της μεγάλης θεολογικής και εθνικής μας κληρονομιάς ενσυνείδητος φορέας και γνώστης ήταν ο Γεώργιος Χουρμούζιος, Χαρτοφύλαξ της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Η περίοδος που έζησε ήταν για το Γένος τρομερά δύσκολη, σκληρός αγώνας πνευματικής επιβίωσης μέσα στην σκλαβιά του ασήκωτου τουρκικού ζυγού. Η έλλειψη παιδείας και ο αναλφαβητισμός ήταν σύνηθες φαινόμενο, κάτι που ίσχυε περισσότερο για τις καλές τέχνες. Ο Χουρμούζιος κατανοούσε ότι η αποστολή που του είχε αναθέσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο ήταν πολύ υψηλή και δούλεψε με αυταπάρνηση γι' αυτό. Παρά τους πόδας του Χουρμουζίου αξίζει να σημειωθεί ότι μαθήτευσαν και Αγιορείτες Πατέρες, μάλιστα από την Μονή μας να αναφέρουμε τον Θεοτόκη και Ματθαίο Βατοπαιδινούς εκ των οποίων ο δεύτερος σε ένα από τα χειρόγραφά του αναφέρεται με λίαν ευμενή σχόλια υπέρ της νέας περιόδου των τριών διδασκάλων. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πατριαρχική ευλογία της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου

Πρόλογος του Καθηγουμένου της ΙΜΜ Βατοπαιδίου κ. Εφραίμ

Αντί Προλόγου του Άρχοντος Μαΐστορος της ΜτΧΕ Γεωργίου Χατζηθεοδώρου

Εισαγωγή του Γεωργίου Κωνσταντίνου

Συντομογραφίες

Εισαγωγή εις το θεωρητικόν και πρακτικόν της εκκλησιαστικής μουσικής

1. Κεφάλαιον α'

Περί της ποσότητος της μελωδίας

2. Κεφάλαιον β'

Περί των χαρακτήρων των φθόγγων

3. Κεφάλαιον γ'

Περί συνθέσεως των χαρακτήρων

4. Κεφάλαιον δ'

Περί παραλλαγής

5. Κεφάλαιον ε'

Περί της ποιότητος της μελωδίας

Περί της του χρόνου αγωγής

6. Κεφάλαιον στ'

Περί των αχρόνων υποστάσεων

7. Κεφάλαιον ζ'

Περί διαφοράς εκδοχής των φθόγγων των χαρακτήρων

8. Κεφάλαιον η'

Περί υφέσεως και διέσεως

9. Κεφάλαιον θ'

Περί ήχων

Διαφορά των τόνων

10. Κεφάλαιον ι'

Περί του πρώτου ήχου

11. Κεφάλαιον ια'

Περί του δευτέρου ήχου

12. Κεφάλαιον ιβ'

Περί του τρίτου ήχου

13. Κεφάλαιον ιγ'

Περί του τετάρτου ήχου

14. Κεφάλαιον ιδ'

Περί του πλαγίου πρώτου ήχου

15. Κεφάλαιον ιε'

Περί του πλαγίου δευτέρου ήχου

16. Κεφάλαιον ιστ'

Περί του βαρέος ήχου

17. Κεφάλαιον ιζ'

Περί του πλαγίου τετάρτου ήχου

18. Κεφάλαιον ιη'

Περί φθορών

19. Κεφάλαιον ιθ'

Περί μαρτυριών

Επίμετρον

1. Εισαγωγικά

2. Οι μελωδικές κλίμακες των μουσικών συνθέσεων

3. Η πατρότητα της θεωρητικής προσέγγισης της πορείας του Δευτέρου ήχου "κατά διφωνίαν ομοίαν"

4. Η διαστηματική πορεία των χρωματικών ήχων Δευτέρου και Πλαγίου του Δευτέρου

5. Η διαστηματική προσέγγιση του Δευτέρου ήχου

Πίνακες

Βιβλιογραφία

-Περιεχόμενα Ψηφιακού Δίσκου:

01. Εισαγωγή Χουρμουζίου Χαρτοφύλακας Αυτόγραφο, βιβλιοθήκη Λυκούργου Αγγελόπουλου

Αυτόγραφο, βιβλιοθήκη Μιλτιάδη Παππά

02. Μουσικές συνθέσεις - Εξηγήσεις Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος

α. Ψαλλόμενα μέλη - Ερμηνευτές (αλφαβητικά)

π. Σπυρίδων Αντωνίου

01. Σάλπιγξ χρυσόφωνος, δοξαστικό Αποστίχων Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, ήχος Πλάγιος του Δευτέρου

02. Το οσφράδιον, από το οκτάηχο "Ρόδον το αμάραντον", ήχος Πλάγιος του Πρώτου

Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία

03. Χερουβικός ύμνος, ήχος Δεύτερος

04. Στιχολογία αίνων, ήχος Πρώτος

05. Αγαλλιάσθε δίκαιοι, κοινωνικό Αγίων Πάντων, ήχος Πλάγιος του Τετάρτου

06. Στιχολογία αίνων, ήχος Λέγετος

07. Στιχολογία αίνων, ήχος Πλάγιος του Πρώτου

08. "Αναστάσεως ημέρα", ήχος Πλάγιος του Πρώτου

09. Στιχολογία αίνων, ήχος Τρίτος

10. Δοξολογία, αργοσύντομη, ήχος Πλάγιος του Τετάρτου

11. Στιχολογία αίνων, ήχος Πλάγιος του Δευτέρου

Καραμάνης Αθανάσιος

12. Επί των ποταμών Βαβυλώνος (στίχοι), ήχος Τρίτος

Νεοχωρίτης Παναγιώτης

13. Τριάς ομοούσιε, περισσή του πολυελέου "Λόγον αγαθόν, ήχος Λέγετος"

π. Νεκτάριος Πάρης

14. Λόγον αγαθόν, πολυέλεος, ήχος Λέγετος

Ταλιαδώρος Χαρίλαος

15. Χερουβικός ύμνος, ήχος Τρίτος

Χαλκιάς Χρήστος

16. Δούλοι Κύριον (στίχοι), ήχος Πλάγιος του Δευτέρου

17. Κράτημα, ήχος Πλάγιος του Πρώτου

Χασανίδης Ιωάννης

18. Ανοιξαντάρια (στίχοι), ήχος Πλάγιος του Τετάρτου

19. Η γρήγορος γλώσσά σου, δοξαστικό Αποστίχων Β' Κυριακής των Νηστειών, ήχος Πλάγιος του Τετάρτου

20. "Ρόδον το αμάραντον", από το ομώνυμο Μάθημα, ήχος Πρώτος

β. Μουσικά κείμενα ψαλλομένων μελών

γ. Βιογραφικά Ερμηνευτών