Εγκόλπια

Εκφρασις της πίστεως και της αγάπης του λαού προς τον Θεόν είναι αι διάφοραι δωρεαί προς τα ιερά καθιδρύματα, εις τους τόπους οι οποίοι κατ’ εξοχήν είναι αφιερωμένοι εις τον Δημιουργόν Θεόν και Κύριον πάσης της κτίσεως. Η ευλάβεια των μοναχών διεφύλαξε ως κόρην οφθαλμού, πολλάκις με κίνδυνον και αυτής της προσωπικής των ζωής, τα ιερά αυτά αναθήματα-αφιερώματα, ως εκλεκτά κειμήλια, ως ιεράν παρακαταθήκην των προγόνων προς τους απογόνους. Η συλλογή των Εγκολπίων είναι παγκοσμίως ίσως η σημαντικοτέρα του είδους. Εκτείνεται από του 9ου έως του 19ου αιώνος, τεκμηριώνει δε την ευλάβειαν των δωρητών, την πίστιν των προαπελθόντων πατέρων μας, τας ευρυτάτους διορθοδόξους σχέσεις της ημετέρας μονής και την σημασίαν του Αγίου Όρους ως κορυφαίου διευρωπαϊκού πνευματικού και πολιτισμικού παράγοντος. Αυτή η συλλογή των βυζαντινών και μεταβυζαντινών εγκολπίων της μονής, αν και είναι η μικροτέρα εις αριθμόν όλων των άλλων κειμηλίων της μονής, μαρτυρεί ίσως περισσότερον των άλλων συλλογών την ιστορίαν και τον ορθόδοξον πολιτισμόν, ο οποίος ανεπτύχθη εις διάφορα κέντρα, καθόσον παρουσιάζει αντιπροσωπευτικά δείγματα τεχνικών και τεχνοτροπιών διαφόρων εποχών. Η έκδοσις του ανά χείρας αυτού σημαντικού καταλόγου αποτελεί μίαν συμβολήν εις την διεθνή βιβλιογραφίαν και είναι η πρώτη εξ όλων όσων θα ακολουθήσουν. Ο Καθηγούμενος της Ιεράς και Σεβασμίας Μεγίστης Μονής του Βατοπαιδίου Αρχιμανδρίτης Εφραίμ. (Από τον πρόλογο του βιβλίου).