Η παραβολή του ασώτου υιού

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

῞Οταν τὸ 1972 συνάντησα πρώτη φορὰ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σάρδεων Μάξιμο στὸ Φανάρι, εἶχα ζήσει μιὰ ξεχωριστὴ ἐμπειρία τῆς ζωῆς μου. ῏Ηταν ἡ πρώτη φορὰ ποὺ ἐπισκεπτόμουν τὴν Πόλι, ἔμπαινα στὴν ῾Αγιὰ Σοφιά, προσκυνοῦσα στὸν πατριαρχικὸ ναὸ τοῦ ῾Αγίου Γεωργίου, ἔβλεπα τὰ ἀνεπανάληπτα ψηφιδωτὰ τῆς Μονῆς τῆς Χώρας. Καὶ ἔμεινε μέσα μου τὸ προσκύνημα αὐτὸ σφραγίδα ἀνεξίτηλη. Γύριζα στὴν πατρική μου ἑστία, στὸ σπίτι τοῦ Γένους μας, τὴ Μεγάλη ᾿Εκκλησία, τὸ σπίτι καὶ τὴν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπινου γένους.

Στὴ μορφὴ τοῦ Μητροπολίτου Σάρδεων -τώρα ποὺ δὲν βρίσκεται ἐν σαρκὶ μεταξύ μας μποροῦμε νὰ μιλοῦμε ἐλεύθερα γι᾿ αὐτὸν- διέκρινα τὴ ζωντανὴ συνέχεια τῆς πνευματικῆς ἀρχοντιᾶς τῆς Παραδόσεως, τῆς Πόλεως, ποὺ ἔχει κάτι τὸ σεβάσμιο, θεανθρώπινο καὶ οἰκουμενικό. Τὸν ἔνοιωσα ὡς ὄντως πατέρα καὶ θεολόγο, μὲ θαυμαστὴ διάκρισι καὶ ἀμετακίνητη πιστότητα. Μοῦ ἔκαμε ἐντύπωσι ἡ ἐν ἀληθείᾳ στοργή του καὶ ἡ ἐν ἀγάπῃ προσωπική του μέριμνα γιὰ τὸ ἐκκλησιαστικὸ πλήρωμα ἀνὰ τὴν Οἰκουμένη. ῏Ηταν κάτι ποὺ μὲ ἀνέπαυσε ἀληθινά· ἄνοιγε ὁρίζοντες καὶ ἀπεκάλυπτε νέα βάθη. Εἶχε ἄμεση σχέσι τὸ ὅλο του ἦθος μὲ τὸν πόνο καὶ τὸ μεγαλεῖο τῆς ᾿Εκκλησίας ποὺ διετύπωσε τὸ δόγμα καὶ ἔκτισε τὴν ῾Αγιὰ Σοφιά.

῎Ετσι στὸν τόμο ποὺ ἀφιερώνεται στὸν ῞Αγιο Σάρδεων θέλησα ἁπλῶς νὰ καταγράψω -ἐφ᾿ ὅσον ζητήθηκε ὁ φτωχὸς ὀβολός μου- λίγα σχόλια γιὰ τὴν εὐαγγελικὴ παραβολὴ (Λουκ. 15, 11-32), ποὺ φανερώνει τὴν ἀνεξιχνίαστη ἀγάπη τοῦ οὐρανίου Πατρὸς καὶ τὸ πῶς ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ γίνη κοινωνὸς τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητός Του ἢ νὰ ἀποκλεισθῆ ἀπ᾿ αὐτόν. ῍Η διαφορετικά· πῶς ἕνας ἄσωτος ταπεινούμενος σώζεται καὶ πῶς ἕνας σκληροκάρδιος αὐτοδικαιούμενος καταστρέφεται.

῾Η ἀνταρσία τοῦ νεώτερου υἱοῦ καὶ ἡ διαγωγὴ τοῦ πατέρα

Τὸν νεώτερο υἱὸ τῆς παραβολῆς τὸν σώζει ἡ αἴσθησι ποὺ ἔχει ὅτι εἶναι υἱὸς τοῦ πατέρα. Αἰσθάνεται καὶ ἐκφράζεται μ’ αὐτὴ τὴν ὁρολογία. Ζῆ σ’ αὐτὸν τὸν οἰκογενειακὸ χῶρο. Γι’ αὐτὸ λέει· « Πάτερ, δός μοι… ».

῾Η ἁμαρτία, ἡ ἀδυναμία του, εἶναι ὅτι ὄντας ἀνώριμος δὲν ἔχει φτάσει στὸ νὰ ξέρη ὅτι ἡ οὐσία τοῦ Πατρὸς εἶναι ἡ ἴδια μὲ τὴν οὐσία τοῦ Υἱοῦ. Δὲν ξέρει τούτη τὴ στιγμὴ αὐτὸ ποὺ λέει παρακάτω ὁ πατέρας στὸν πρεσβύτερο υἱό, «τὰ ἐμὰ πάντα σά ἐστι», γι’ αὐτὸ ζητᾶ ἀπὸ τὸν πατέρα του νὰ τοῦ δώση τὸ ἐπιβάλλον μέρος τῆς οὐσίας, τὸ κομμάτι ποὺ τοῦ ἀνήκει. Αὐτὸς ὁ χωρισμὸς ποὺ γίνεται μέσα του εἶναι ἡ ἁμαρτία του.

Αὐτὸς ὁ χωρισμός, ὁ τεμαχισμὸς εἶναι ἡ ἁμαρτία, τὸ κακό. «῞Ορος σύντομος τοῦ κακοῦ ὅτι οὐ κατὰ φύσιν ἀλλὰ κατὰ μερικὴν ἔλλειψιν τοῦ ἀγαθοῦ ἐστι» (῞Αγ. Μάξιμος, Ρ. ὒ. 301Α).

῾Ο πατέρας εἶναι ἄρχοντας ἀγάπης. Δὲν ἐνδιαφέρεται γιὰ τὸν ἑαυτό του. ᾿Ενδιαφέρεται νὰ σώση τὸν ἄλλο, τὸ παιδί του. Αὐτὸ βρίσκεται στὸν σκοπὸ τῆς ζωῆς του, εἶναι καταξίωσι τοῦ εἶναι του. Δὲν τὸν ἐνδιαφέρει τί θὰ πῆ ὁ κόσμος, ἂν θὰ χάση τὸ κύρος του, ἂν παρουσιαστῆ ὡς πατέρας ἀποτυχημένος, μὲ παιδὶ ποὺ ἀφήνει τὸ σπίτι καὶ φεύγει μακριά. ῾Η ἀγάπη τοῦ πατέρα πάει πιὸ μακριὰ ἀπ’ ὅ,τι μπορεῖ νὰ πάη ἡ κρίσι τοῦ κόσμου ἢ ἡ ἀνταρσία τοῦ γιοῦ του. Γι’ αὐτὸν τὸν λόγο δὲν θέλει νὰ τοῦ κάμη διδασκαλία μὲ λόγια. Ξέρει ὅτι δὲν πρόκειται νὰ βγῆ τίποτε. Δὲν πρόκειται νὰ νοιώση κάτι ὁ νεώτερος υἱός του.

πρώτη έκδοση 1990

σελ. 40