Δοξαστάριον Αποστίχων

Ο Ματθαίος Βατοπαιδινός (1774-1849) υπήρξε ψάλτης, καλλιγράφος κωδικογράφος, εξηγητής της σημειογραφίας, μελοποιός και διδάσκαλος της μουσικής. Οι ψαλτικές του σπουδές και η διδακτική μουσική του δραστηριότητα πραγματοποιούνται στην Κωνσταντινούπολη και στη Μονή Βατοπαιδίου στο Άγιον Όρος. Θιασώτης της κωνσταντινουπολίτικης πατριαρχικής παράδοσης, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τον πρωτοψάλτη Πέτρο τον Βυζάντιο - συνεχιστής της, εξάλλου, ήταν και ο δάσκαλός του ιερομόναχος Ιωαννίκιος. Στη Μονή Βατοπαιδίου δραστηριοποιείται πολυδιάστατα και αναδεικνύεται ως Ψάλτης, Μουσικός, Γέροντας, Διδάσκαλος. Η ψαλτική του δραστηριοποίηση στο Άγιον Όρος είναι πολλαπλή και πολυσήμαντη, χωρίς διακοπή από τις αρχές του 19ου αι. μέχρι την κοίμησή του (-1849), για ολόκληρη σχεδόν πεντηκονταετία, την πιο σημαντινή και ενδιαφέρουσα περίοδο στην ιστορία της Ψαλτικής Τέχνης. Απ' το πλούσιο κωδικογραφικό έργο του μέχρι σήμερα είναι σε γνώση μας 58 κώδικες (ολόκληροι, τμήματα, φυλλάδες), οι οποίοι φυλάσσονται κυρίως στις αγιορείτικες βιβλιοθήκες, αλλά και εκτός Αγίου Όρους, και καλύπτουν όλο το φάσμα της κωδικογραφίας.
Η παρούσα έκδοση η οποία περιέχει τα Δοξαστικά των Αποστίχων, των κυριοτέρων εορτών του όλου χρόνου· άπερ εμελοποιήθησαν κατά μίμησιν του Πρωτοψάλτου Ιακώβου, παρ' εμού του εν μοναχοίς ελαχίστου Ματθαίου Βατοπαιδινού [...], είναι «εις τύπον» του Δοξασταρίου των Αποστίχων του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακας, του οποίου ο Ματθαίος υπήρξε υποκινητής και αποδέκτης της συγγραφής του: [...] βίβλος, η καλούμενη δοξαστάριον νέον, εμπεριέχει απαντά τα δοξαστικά των αποστίχων του όλου ενιαυτού, ως ελλείποντα εκ του [...] δοξαστικαρίου του Πρωτοψάλτου Ιακώβου, άπερ και εμελίσθησαν νεωστί, δια της εμής παρακινήσεως, του εν μοναχοίς ελαχίστου Ματθαίου μουσικοδιδασκάλου Βατοπαιδινού, παρά του αρχιδιδασκάλου της Νέας Μεθόδου κυρίου Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος της του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, του και φοιτητού αυτού του Ιακώβου Πρωτοψάλτου. Το έργο αυτό του Χουρμουζίου, ίσως για πρακτικούς, λειτουργικούς λόγους (μείωση της χρονικής διάρκειας των ακολουθιών), μιμείται αργότερα ο Ματθαίος συντέμνοντας, κυρίως, ή και μελοποιώντας εκ νέου τα δοξαστικά των Αποστίχων κατ' αίτηση των δικών του μαθητών. Η ανάπτυξη του μουσικού υλικού του Δοξασταρίου του Ματθαίου παρακολουθεί αυτήν του Χουρμουζίου, εμπλουτισμένη με νέες συνθέσεις, για εορτές που δεν συμπεριελήφθηκαν σ' αυτήν του Διδασκάλου. [...]

(Από την εισαγωγή του βιβλίου)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΗΝΟΛΟΓΙΟΝ
ΜΗΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
Η'. Το Γενέθλιον της υπεραγίας Θεοτόκου
ΙΔ'. Η παγκόσμιος Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού
ΚΣΤ'. Η Μετάστασις του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου
ΜΗΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
Ε'. Του οσίου πατρός ημών Ευδοκίμου
ΙΑ'-ΙΖ'. Κυριακή των αγίων Πατέρων της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου
ΚΣΤ'. Του αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτου
ΜΗΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
Η'. Η Σύναξις των αγίων Αρχαγγέλων
ΙΓ'. Του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
ΚΑ'. Τα Εισόδια της Θεοτόκου
ΚΗ'. Του οσίου πατρός ημών Στεφάνου του νέου
Λ'. Του αγίου αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου
ΜΗΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
ΣΤ'. Του αγίου Νικολάου Αρχιεπισκόπου Μύρων
Και νυν. Προεόρτιον Χριστουγέννων
Θ'. Η Σύλληψις της Αγίας Άννης
ΙΑ'-ΙΖ'. Κυριακή των αγίων Προπατόρων
ΙΗ'-ΚΔ'. Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως
ΚΕ'. Η κατά σάρκα Γέννησις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού
Και νυν
Έτερον Και νυν
ΚΣΤ'-ΛΑ'. Κυριακή μετά την Χριστού Γέννησιν
Και νυν
ΜΗΝ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
Α'. Η περιτομή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και του εν αγίοις πατρός ημών Βασιλείου του Μεγάλου
Και νυν
ΣΤ'. Τα άγια Θεοφάνεια του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού
Έτερον
ΙΑ'. Του οσίου πατρός ημών Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου
ΙΖ'. Του οσίου Αντωνίου του Μεγάλου
Κ'. Του οσίου Ευθυμίου του Μεγάλου
ΚΕ'. Του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου
Έτερον
ΚΖ'. Η ανακομιδή των λειψάνων του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
Λ'. Των αγίων Τριών Ιεραρχών
Έτερον
Και νυν
ΜΗΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
Α'. Του αγίου μεγαλομάρτυρος Τρύφωνος
Και νυν. Προεόρτιον της Υπαπαντής
Β'. Η Υπαπαντή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού
Έτερον
Ι'. Του αγίου ιερομάρτυρος Χαραλάμπους
ΜΗΝ ΜΑΡΤΙΟΣ
Θ'. Των αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων
ΚΕ'. Ο Ευαγγελισμός της υπεραγίας Θεοτόκου
Έτερον
ΜΗΝ ΑΠΡΙΛΙΟΣ
ΚΓ'. Του αγίου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου
ΜΗΝ ΜΑΪΟΣ
ΚΑ'. Των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης
ΜΗΝ ΙΟΥΝΙΟΣ
ΚΔ'. Το Γενέθλιον του τιμίου Προδρόμου
Και νυν
ΚΘ'. Των Πρωτοκορυφαίων αποστόλων Πέτρου και Παύλου
ΜΗΝ ΙΟΥΛΙΟΣ
Ε'. Του οσίου Αθανασίου του εν Άθω
ΙΑ'-ΙΘ'. Κυριακή των αγίων Πατέρων
Κ'. Του προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου
ΚΒ'. Της αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής
ΚΕ'. Η κοίμησις της αγίας Άννης
ΚΖ'. Του αγίου ιαματικού Παντελεήμονος
ΜΗΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
ΣΤ'. Η Μεταμόρφωσις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού
Έτερον
ΙΕ'. Η Κοίμησις της Θεοτόκου
Έτερον
ΚΘ'. Η απότομη της κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου
ΛΑ'. Η Κατάθεσις της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου
Έτερον
Έτερον
Έτερον
ΤΡΙΩιΔΙΟΝ
Α' Κυριακή των Νηστειών - Της Ορθοδοξίας
Γ' Κυριακή των Νηστειών - Της Σταυροπροσκυνήσεως
Κυριακή των Βαΐων
Μεγάλη Παρασκευή
Έτερον
Έτερον
ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΑΡΙΟΝ
Κυριακή του Αντίπασχα (του Θωμά)
Πέμπτη της Αναλήψεως
Κυριακή της Πεντηκοστής
Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος
Α' Κυριακή του Ματθαίου. Των αγίων Πάντων
Β' Κυριακή του Ματθαίου. Των οσίων Αγιορειτών Πατέρων
Έτερον
ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΑ ΘΕΟΤΟΚΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΙΧΩΝ
Ήχος Α'
Ήχος Β'
Ήχος Γ'
Ήχος Δ'
Ήχος πλ. Α'
Ήχος πλ. Β'
Ήχος Βαρύς
Ήχος πλ. Δ'
«Δόξα, Και νυν». Τονισθέντα κατ' ήχον

Ο τόμος επιμελήθηκε από τους Πατέρες της Ι.Μ.Μ. Βατοπαιδίου και από τους Γεώργιο Κωνσταντίνου και Κωνσταντίνο Λαναρά.